Hanna Shybayeva speelt Rzewski

Hanna Shybayeva

Pianiste Hanna Shybayeva werd geboren in een land dat door de jaren heen vele namen heeft gekregen: Socialistische Sovjetrepubliek Beylorussia-Rusland, Republiek Wit-Rusland en vandaag de dag kennen we het als Wit-Rusland. Een land dat wordt geregeerd door een president die bekendstaat als ‘de laatste dictator van Europa’. Jarenlang werden politieke tegenstanders of mensen die onafhankelijke media en 'verboden' boeken lazen, uit de weg geruimd. Ook vandaag de dag komen verdwijningen, moorden en opsluitingen van oppositieleiders veelvuldig voor. Ondanks dat er al jaren wordt geprotesteerd, pakte de internationale media het pas in de zomer van 2020 op. Duizenden mensen gingen de straat op om eerlijke verkiezingen te eisen. De demonstranten kregen te maken met geweld en mishandeling, en velen van hen zitten gevangen zonder eerlijk proces.

Shybayeva zet zich in voor haar land door het organiseren van benefietconcerten en informatieve bijeenkomsten, maar communiceert het beste met de wereld door middel van haar grote passie: muziek. De keuze om de cyclus van Frederic Rzewski te spelen was snel gemaakt. Zowel de technische als emotionele rijkdom van dit stuk geven Shybayeva de kans al haar gevoelens rondom de gebeurtenissen in haar land te uiten. Muziek heeft altijd een belangrijke symbolische functie gehad tijdens Wit-Russische demonstraties. Sommige van de liederen die tijdens de protesten massaal werden gebruikt, integreert Shybayeva dan ook in de vrije cadens aan het einde van het stuk.

Ondanks de complexiteit van het stuk, weerspiegelen de diepe emotionele laag en de plotselinge muzikale omwentelingen de menselijke natuur. Rzewski kan door iedereen begrepen worden en spreekt rechtstreeks tot het hart.

Over F. Rzewski

Frederic Anthony Rzewski (1938-2021) was een Amerikaanse componist, muziekpedagoog en piani. Hij schreef zijn momun , met een lengte van een uur, schreef hij in slechts twee maanden, met als vorm een thema met 36 variaties. De componist schotelt solist en luisteraar variaties voor in bijna elk te bedenken muziekgenre, van serialisme tot blues, van klassiek tot minimal music. Het hoofdthema is afkomstig van de Chileense componist Sergio Ortega en is een van de vele liederen die zijn ontstaan tijdens de Unidad Popular-coalitie in Chili tussen 1969 en 1973, vlak voor de val van het kabinet van Salvador Allende. Rzewski schreef dit werk als een hulde aan de strijd van het Chileense volk tegen het nieuw opgelegde repressieve regime van Augusto Pinochet.

Programma 

F. Rzewski: People United Will Never Be Defeated! (1975)

"Weggeblazen. Sprakeloos. Diep ontroerd [...] toen het thema na een uur van intens muzikaal vuurwerk terugkeerde in zijn oorspronkelijke vorm, kwamen er ook tranen.Na het concert vergaten we bijna te applaudisseren. We keken elkaar aan en vielen stil. Wat kun je zeggen na zo'n optreden? Dus, we stamelden zoiets als 'ongelooflijk', met onze gezichten verwrongen van emotie." 

- Job van Schaik, cultuurredacteur bij Dagblad van het Noorden over Shybayeva's uitvoering van Rzewski