#FoundersFridays: Maak kennis met Ellen Schepers van Kolenkitkoks

Voor deze editie van Founders Fridays spraken we met Ellen Schepers, medeoprichter van Kolenkitkoks. Kolenkitkoks ondersteunt talentvolle thuiskoks die vanuit de bijstand willen doorgroeien naar ondernemerschap in de foodsector, door hen betaalde praktijkervaring, training en persoonlijke begeleiding te bieden. De organisatie helpt bij alle aspecten van catering – van branding tot klantenwerving – en probeert financiële risico’s en barrières weg te nemen. Daarnaast werkt Kolenkitkoks samen met partners om beleidsveranderingen te bewerkstelligen, zodat mensen meer autonomie krijgen over hun werk en inkomen.

Hoe is Kolenkitkoks begonnen?

Eline Hansen is Kolenkitkoks gestart tijdens haar promotieonderzoek naar bottom-up gemeenschapsvorming in de Kolenkitbuurt. In deze buurt werd veel gekookt in thuiskeukens voor de zwarte markt. Dit werk is vaak slecht betaald en onbeschermd. Voor mensen die moeite hebben om toegang te krijgen tot de formele arbeidsmarkt, is dit vaak een manier om enige financiële zekerheid te hebben, al lopen ze daarmee voortdurend het risico op criminalisering. Eline begon na te denken over hoe je deze informele economie zichtbaar zou kunnen maken, en mensen een reële optie kunt bieden om betaald werk te vinden.

De Kolenkitkoks bestaat sinds 2019. Bijna drie jaar geleden is Kolenkitkoks een stichting geworden en ben ik erbij betrokken. Ik was op dat moment docent voedselveiligheid en hygiëne, waarbij ik lesgaf over alles rondom veiligheid in de keuken en risico-inventarisatie van voedsel, zoals de HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points). Iedereen die met voedsel werkt, moet zo’n certificaat hebben. Eline dacht: dat is belangrijk voor onze koks, dus zij benaderde mij. Ik vond het zo’n inspirerende groep vrouwen dat ik meteen ja zei toen ze mij vroeg als co-founder. Toen zijn we samen gaan bouwen.

Wat doet Kolenkitkoks?

De koks die bij ons binnenkomen, zijn vaak al bezig met koken: in buurthuizen, moskeeën of door producten en maaltijden te verkopen op de zwarte markt. Bij ons krijgen zij verschillende trainingen: van efficiënt werken, het berekenen van prijzen en het opstellen van een menu tot het in de markt zetten van hun bedrijf. Ook bieden we praktische ondersteuning zoals HACCP-training, hulp bij het benaderen van opdrachtgevers, boekhouding en administratie. Na de trainingen stopt de begeleiding niet. We helpen bijvoorbeeld met het aannemen van opdrachten, het opzetten van een eigen bedrijf en de boekhouding. 

Sommige koks zijn al meer dan vier jaar bij ons aangesloten en blijven actief binnen onze community. We hebben een groot, loyaal netwerk van opdrachtgevers, met opdrachten variërend van een lunch voor 15 mensen tot evenementen voor 2.000 man. We zijn dus echt een fijne springplank. We zijn er nu mee bezig dat de koks hun eigen netwerk opbouwen en dit uiteindelijk zelf beheren, wat tamelijk uniek is. We maken ons geen zorgen over een gebrek aan opdrachten. De markt in Amsterdam is groot; er is volop werk. Mensen moeten tenslotte eten, of het nu op feestjes is of bij bedrijven.

Welke uitdaging proberen jullie op te lossen en waarom is dat belangrijk?

De grootste uitdaging – niet voor alle, maar voor veel van onze koks – ligt bij degenen die langdurig in een uitkering zitten. Je mag tijdens een uitkering niets opsparen of bijverdienen, en dat maakt het starten van een onderneming lastig. Jij en ik zouden ook niet met nul euro op de rekening een onderneming starten, dat risico is te groot. Toch wordt dat van deze vrouwen wel verwacht, en dat is scheef.

We spreken veel met andere organisaties die soortgelijk werk doen, en iedereen loopt hier tegenaan. Er zijn veel trajecten richting loondienst, maar er wordt weinig gefaciliteerd voor een weg naar zelfstandig ondernemerschap vanuit een uitkering. Terwijl het juist waardevol is om autonomie over werk en inkomen zelf in te kunnen vullen. Wij doen het met koks, maar je zou dit ook kunnen doen met loodgieters, groenwerkers, enzovoorts. Als die wettelijke ruimte er eenmaal is, kan er van alles.

Wat heb je geleerd over de impact van de informele economie op gemeenschapsvorming in de Kolenkitbuurt?

Zo’n informele economie is slecht voor de sociale cohesie in de wijk. Je krijgt toch een beetje scheve blikken van buren en vriendinnen. Daarbij moet je je activiteiten geheimhouden, wat zorgt voor stress. We zien een enorme positieve verschuiving wanneer mensen de ruimte krijgen om te ondernemen. Dan ontstaat er ineens ruimte voor samenwerking, gunnen mensen elkaar kansen, en dat breidt zich uit als een olievlek.

Wat drijft jou persoonlijk om dit werk te doen?

Ik vind het oneerlijk dat mensen die niet dezelfde achtergrond hebben als ik – met toegang tot netwerken of een groot sociaal vangnet – niet dezelfde kansen krijgen om te ondernemen. Daarnaast hou ik ontzettend van lekker eten.

Kun je een concreet voorbeeld delen van impact die jullie gemaakt hebben?

Ja, zeker! We werken sinds vorig jaar met een kok uit Jemen. Zij heeft allerlei trajecten doorlopen sinds ze vier jaar geleden als nieuwkomer in Amsterdam kwam, maar vond nergens wat ze echt nodig had. Nu staat ze op het punt om na de zomer haar eigen onderneming te starten. Die ambitie was er altijd al, maar nu maakt ze het echt concreet. Ze komt zelf met nieuwe opdrachtgevers en ideeën, en is ontzettend enthousiast. Dat moment waarop alles op zijn plek valt bij iemand, misschien doe ik het daar wel voor.

Wat heb je geleerd over ondernemen met impact in Amsterdam?

In het begin had ik helemaal niet door hoeveel Amsterdam doet voor haar ondernemers. Maar sinds we betrokken zijn bij Impact Hub en Amsterdam Impact, heb ik daar veel meer zicht op gekregen. Er is een groot ecosysteem van impactondernemers, en de gemeente ziet echt de meerwaarde van een andere manier van ondernemen en neemt daarin het voortouw. Die betrokkenheid zie je ook terug bij onze opdrachtgevers: zij kiezen niet zomaar de eerste de beste cateraar via Google, maar zijn juist geïnteresseerd in het verhaal en de mensen achter het eten.

Wat heb je nodig om structureel verschil te blijven maken?

Bovenaan het lijstje staan wettelijke ruimte en beleidsveranderingen die de overstap van uitkering naar ondernemerschap makkelijker maken. Ik zie dat er bij stadsdeelbestuurders, ambtenaren en politici echt wel de wil is om iets te veranderen, maar het blijft hangen op de manier waarop de Participatiewet en het bijstandsbeleid elkaar raken. Dáár zit het echte probleem bij trajecten van uitkering naar werk. Het is dus geen Amsterdams probleem alleen, het zit in de landelijke kaders.

Tot slot: welke tip heb je voor andere impactondernemers in Amsterdam?

Werk samen. Zie anderen niet als concurrentie, maar werk samen – daar ontstaan alleen maar mooiere dingen uit.

Ben jij een Amsterdamse ondernemer die werkt aan een innovatieve oplossing voor een stedelijke of sociale uitdaging? En wil je jouw verhaal met ons publiek delen? Stuur dan een e-mail naar impact@amsterdam.nl.