Van het Rijks tot het Vondelpark: hoe Piet van Eeghen Amsterdam vormde
Van het Stedelijk en het Rijks tot het Vondelpark: zonder de negentiende-eeuwse bankier en kunstverzamelaar Piet van Eeghen waren ze er waarschijnlijk niet geweest. Het Amsterdam Museum presenteert het verhaal van Piet van Eeghen, de man die de stadsgezichten van Amsterdam voor altijd heeft gevormd.
In samenwerking met het Amsterdam Museum
Wie is Piet van Eeghen nou eigenlijk?
Als je hem googelt krijg je een jonge pianist-cabaretier; zijn achter-achter-achterkleinzoon. Maar als je als Amsterdammer om je heen kijkt, zie je overal de negentiende-eeuwse Piet. Hij was de stichter van het Vondelpark en het Prinsengrachtziekenhuis, speelde een cruciale rol bij de oprichting van het Rijksmuseum en het Stedelijk, en drukte ook nog zijn stempel op de woningbouw. Hele sociale woningbouwcomplexen in de Jordaan staan daar vanwege Piet.
Raak geïnspireerd door zijn liefdadigheid
Piet van Eeghen (1816-1889) hield van zijn stad. Als een van de rijkste Amsterdammers en had hij ook de middelen om daar vorm aan te geven. Hij gebruikte zijn uitgebreide netwerk om initiatieven op te zetten die de medemens vooruithielp. Zijn reizen door Europa hebben hier een grote rol in gespeeld. ‘Dat zal hem geïnspireerd hebben tot de oprichting van de Vereniging tot Ziekenverpleging, met een veel betere verzorging dan in de twee stadsziekenhuizen die er tot dan toe waren. En Piet ging ook een andere misstand tegen met zijn Vereniging tot Opbeuring van Boetvaardige Gevallen Vrouwen, waar sekswerkers die hun werk tegen hun zin verrichten werden omgeschoold tot dienstbode’, geeft conservator stadsgeschiedenis Maren de Wit aan.
Leer leuke feitjes over de stad
Wat hij tijdens zijn reizen ook zag, waren de grote parken in steden als Londen en Parijs. Amsterdam had zoiets niet, binnen de stad was weinig groen. En groen maakt gezond, dat wist Piet ook wel. Dat was het begin van het iconische stadspark het Vondelpark, via niks minder dan een crowdfunding. Dat wil zeggen: hij ging bij zijn vrienden langs voor geld. Zo kwam ook de sociale woningbouw in de Jordaan tot stand, waar de huizen zelfs stromend water hadden. Dat hadden de grachtenhuizen niet eens. Leuke feitjes om te delen wanneer je rondloopt door de stad!
Bewonder zijn laatste cadeau aan de stad
Zijn privé kunstcollectie, met vooral romantische kunstwerken, heeft hij nagelaten aan de stad en kun je nu bewonderen in het Amsterdam Museum. En als je weet dat Piet en Cato 3 jonge kinderen verloren, kijk je anders naar dat romantische schilderij met dat lege wiegje… Piet van Eeghen heeft veel van zijn God gekregen, maar in al zijn doopsgezinde eenvoud ook veel gegeven, vooral aan Amsterdam.
Stel kritische vragen
Een vraag waar je niet omheen kan: waren de Van Eeghens betrokken bij de slavenhandel? De Wit: ‘Ze hebben geld verdiend aan het koloniale stelsel. De tabak waar de Van Eeghens in handelden was bijvoorbeeld afkomstig uit Nederlands-Indië, en de familie heeft ook geïnvesteerd in plantages in Suriname.’ Ook dit verhaal wordt verteld door het Amsterdam Museum; wat betekent dit voor onze blik op zijn filantropische werk?
De tentoonstelling Het Amsterdam van Piet van Eeghen. Hoe de koopman de stad heeft veranderd is van 30 maart t/m 30 juni te zien in het Amsterdam Museum aan de Amstel. Koop hier je kaartje.
