Bucketlist filosofie - Donna Haraway

De cyborg manifesto

Hoewel ze haar PhD in Biologie aan Yale behaalde, omspant het werk van Donna Haraway evolutionaire filosofie, (eco-) feminisme, technologie en de geschiedenis van de wetenschap en het bewustzijn. 'A Cyborg Manifesto', Haraways bekendste werk in de vorm van een essay, blijft hypermodern en immens relevant. In het essay staat de versmelting van mens, natuur en technologie centraal, bekeken door een feministische lens. Hoe wordt de recente opleving in haar populariteit gestuwd door technologische ontwikkelingen als ChatGPT? Hoe kruisen feminisme, socialisme en materialisme elkaar in A Cyborg Manifesto? En welke dimensies kan de zogenaamde mens-machine nog meer aannemen?

Cyborg is de samenvoeging van de woorden cybernetisch en organisme. Het is een figuur waarin mens, dier en machine letterlijk in elkaar overlopen. Maar bovenal is het een manier, een specifieke blik op de wereld, om verder te kijken dan binaire tegenstellingen en eenzijdige oordelen over de rol van techniek in een door mensen gedomineerde samenleving. Donna Haraway laat in haar manifest de scheiding tussen feit en fictie, tussen verschillende onderzoeksmethoden en verschillende disciplines vervagen en raakt daarmee aan een belangrijk punt in haar denken. De mens staat niet in het middelpunt.

Grenzen verleggen

Haraways werk benadrukt de zelforganiserende en autonome kracht van niet menselijke processen en onderzoekt de scheve relatie tussen deze processen en de culturele praktijk waarin we leven. Door de oorsprong van ethische principes te bevragen, verlegt ze de grenzen van ethiek en wetenschap an sich.

Onder leiding van moderator Daan Roovers gaan we met gasten in gesprek over onder andere het Cyborg Manifesto. Hoe verhoudt ons menszijn zich tot niet menselijke entiteiten? En waarom is het manifest uit 1985 nog steeds zo relevant?