De aflevering waarin Cindy vreemdgaat met café 't Monumentje

De weg naar een kroegtijger

Mijn ouders waren toen ik opgroeide geen bartypes, ze vonden het ontzettend onlogisch om een paar gulden neer te tellen voor een iets wat ze voor niks konden drinken. Mijn moeder begon pas rond haar 50ste met zuipen en mijn vader, die altijd al graag een drankje lustte, had een hekel aan geld uitgeven. Daarnaast waren ze immuun voor die typische ouwejongenskrentenbroodsfeer, waar ik later wel gevoelig voor bleek. In het wijkje, waar de ouderlijke woonboot lag (en ligt) was ook geen café, daarvoor zou je naar het Stadionplein moeten fietsen maar dat was in die tijd ook niet echt een bruisende plek (maar tegenwoordig is de horecadichtheid er zeer behoorlijk). Dus ik was niet bekend met het concept. Vanaf het moment dat ik de (toen nog) legale drinkleeftijd van 16 had bereikt speelde mijn sociale leven zich af in kraakpanden, concertzaaltjes en op straat. In de jaren daarna gebruikte ik café’s als een soort wachtkamer voor het echte uitgaan, je sprak er af, dronk een paar biertjes en dan snel weg. Kroegen vond ik iets voor oude mensen, en inderdaad werd ik pas na mijn 35ste een kroegtijger. Ik vond een café, niet bij mij in de buurt en sowieso geen buurtcafé, waar de barmensen mijn naam kenden en waar ik altijd wel iemand tegenkom om mee te praten. Maar alleen op vrijdagavond, want wie elke dag drinkt is een alcoholist.

De teloorgang van buurtcafé's

Onlangs las ik een paar artikelen over de teloorgang van buurtcafé’s. Die schijnen het bijltje erbij neer te gooien omdat hun clientèle sterft of de rekening niet betaalt. Daarna worden die plekken opgekocht door horecamagnaten, zoals De Drie Wijzen Uit het Oosten, die ze vervangen door formulecafé’s met modieuze tegelwandjes en duur speciaalbier uit de tap. Deze café’s worden bezocht door frisse jongeren die graag Japanse borrelhappen eten en hun elektrische fiets voor de deur parkeren.

Niet op mijn plek

Zelf vind ik dit, los van dat het weer een overwinning is van het grootkapitaal, niet zo erg. Nooit zag ik de charme van buurtcafé’s echt. Hoewel ik geboren ben in deze stad, evenals mijn ouders en grootouders, voel ik niets bij de aanblik van Perzische tafeltapijtjes, vergeelde polaroids, biljarttafels en gokkasten.

Een enkele keer laat ik me meevoeren met een kroegentocht langs authentieke buurtcafé’s, of bezoek ik een verjaardag van iemand die er, ondanks mijn protest, op staat het in een Amsterdamse kroeg te vieren. Natuurlijk zie je dat de vaste klanten van zo’n bar een soort familie vormen, dat ze hun terugkerende grapjes hebben en dat de barvrouw iedereen schat noemt. Gedachteloos zing ik zachtjes mee wanneer De vlieger wordt gedraaid, maar dan zie ik een man in een hoekje huilen, stort er een vrouw dronken ter aarde en vertelt iemand een smerig verhaal. Dan snap ik weer waarom ik me daar niet thuis voel. Er hangt een geur van alcoholisme en eenzaamheid, vond ik altijd.

Ieder moment van de dag

Tot ik kortgeleden geïnterviewd werd voor de Uitkrant en de betreffende journalist café Het Monumentje, een bij mij in de buurt gelegen bruin (maar tafeltapijt- en biljartloos) café voorstelde. We spraken om 10 uur ’s ochtends af en dachten dat het op dat tijdstip wel rustig zou zijn. Het tegendeel was waar. De kroeg zat volledig vol met groepjes mensen waarvan ik vermoedde dat ze de pensioengerechtigde leeftijd ruimschoots hadden bereikt, ze dronken koffie en zaten geanimeerd te ouwehoeren. Zo hard zelfs dat ik vreesde dat het opnameapparaat alleen dat geluid zou registreren. Het was er opvallend gezellig. Hoogst waarschijnlijk zou na de koffie wel wat alcohol op tafel komen, maar ze hadden ook al plezier met koffie alleen.

Opeens begreep ik het. Deze mensen zaten hier niet de hele dag uit drankzucht of eenzaamheid, ze hadden een manier gevonden hun leven te verlengen. Voor hen was het elke dag, de hele dag vrijdagavond.